Câu hỏi tư vấn: Em đang ngồi chơi ở quán nước bên đường thì tự dưng bị 3 thanh niên lao vào đè đánh em liên tục, do em đau quá nên em đã chạy về nhà cầm một con dao thái rau xuống và đã vô tình chém 1 trong 3 thanh niên kia và bây giờ thanh niên bị chém đòi em bồi thường 50 triệu nếu em không trả thì sẽ kiện em. Vậy trong trường hợp này, em có được coi là phòng vệ chính đáng không, nếu nhà em không bồi thường và kiện lại 3 thanh niên kia được không ạ. Em xin chân thành cảm ơn Luật sư.
Luật sư tư vấn: Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban tư vấn – Văn Phòng Luật Sư An Việt – Đoàn luật sư thành phố Hà Nội. Với thắc mắc của bạn, VPLS An Việt xin được đưa ra quan điểm tư vấn như sau:
Theo quy định tại Điều 22 Bộ luật hình sự sửa đổi bổ sung năm 2017 về phòng vệ chính đáng như sau:
– Phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên.
Phòng vệ chính đáng không phải là tội phạm.
– Vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại.
Người có hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật này.
Phòng vệ chính đáng được hiểu như sau:
– Thứ nhất: Hành vi tấn công của người có hành vi vi phạm phải là đang hiện hữu xâm phạm đến lợi ích của Nhà nước, của tổ chức, lợi ích của chính bản thân người bị hại.
– Thứ hai: Người phòng vệ có sự chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi tấn công ngay cả những trường hợp có biện pháp khác tránh được sự tấn công. Sự chống trả này phải phù hợp với tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi tấn công đặt trong hoàn cảnh cụ thể và để đánh giá được hành vi phòng vệ là cần thiết, phù hợp là tương đối phức tạp cà cần phải dựa vào một số căn cứ sau: tính chất của quan hệ xã hội bị xâm hại, mức độ thiệt hại bị đe dọa gây ra, sức mạnh của hành vi tấn công, tính chất và mức độ nguy hiểm của phương pháp và phương tiện hay công cụ mà người tấn công sử dụng.
Tuy nhiên nếu hành vi chống trả của người phòng vệ rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại thì đó là vượt quá phòng vệ chính đáng và người có hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải chịu trách nhiệm hình sự và các hành vi tương ứng như: giết người do vượt quá phòng vệ chính đáng, gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vượt quá phòng vệ chính đáng.
Theo như trường hợp của bạn trình bày do đám thanh niên đầu tiên đánh bạn nên bạn đã cầm dao đánh lại nhóm thanh niên kia và gây thương tích cho 1 người. Vì bạn không nói rõ là hành vi chống trả là khi nhóm thanh niên đã thực hiện xong hành vi vi phạm hay chưa nên cần xét:
+ Nếu khi bạn thực hiện hành vi cầm dao chém lại đám thanh niên đê bảo vệ bản thân khi đám thanh niên có hành vi xâm phạm tính thân thể sức khỏe của bạn, so sánh tương quan về số lượng là bên bạn chỉ có 1 người còn bên kia có hẳn 3 người nên chỉ coi đây là trường hợp Phòng vệ chính đáng, và bạn không phải có trách nhiệm bồi thường đối với người bị thương. Ngoài ra, bạn có thể đi giám định tỉ lệ thương tích của bạn và tố cáo hành vi đánh người của nhóm 3 người kia vì đã có hành vi cố ý gây thương tích cho người khác với cơ quan chính quyền để xem xét xử lý.
+ Tuy nhiên, nếu hành vi chống trả của bạn thực hiện sau khi đám thanh niên đã thực hiện xong hành vi vi phạm và thể hiện không thực hiện hành vi vi phạm nữa nhưng vì tức giận bạn vẫn cầm dao đánh lại những người đó thì trường hợp của bạn sẽ là vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng. Bạn phải đi xác định tỉ lệ thương tích của người đã bị thương
– Nếu dưới 31% thì bạn không bị truy cứu trách nhiệm hình sự và phải bồi thường cho người bị thương số tiền tương ứng với mức độ lỗi bạn gây ra theo quy định Bộ luật dân sự 2015
– Nếu tỉ lệ thương tật từ 31% thì bạn có thể bị truy cứu trách nhiệm hinh sự về tội theo Điều 136 Bộ luật hình sự sửa đổi bổ sung năm 2017 Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng.
Người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội, thì bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
Trên đây là phần nội dung tư vấn của Ban tư vấn – Văn Phòng Luật Sư An Việt – Đoàn luật sư thành phố Hà Nội về nội dung mà bạn hỏi. Nếu còn vấn đề vướng mắc, chưa rõ cần luật sư giải đáp tư vấn thêm, bạn vui lòng trực tiếp đến văn phòng tại địa chỉ: P.1108 Toà nhà N02 Số 35 Tân Mai – Hoàng Mai – Hà Nội. Điện thoại: 0982 205 385/ 0944 555 975.
