Điều 240. Tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người
Hiện dịch bệnh Covid-2019 đang diễn biến rất phức tạp tại Việt Nam và các nước trên thế giới, Ổ bệnh được bùng phát từ thành phố Vũ Hán – Trung Quốc, diễn biến dịch bệnh là vô cùng phức tạp và lan truyền rất nhanh giữa người với người, giữa quốc gia này với các quốc gia khá.
Để người dân hiểu về các phòng chống dịch bệnh, cũng như có ý thức trong việc phòng chống, và quy định nghiêm khắc về hành vi cố ý hoặc vô ý làm lây lan dịch bệnh, Văn phòng Luật sư An Việt xin nêu các quy định về hành vi làm lây truyền dịch bệnh như sau:
Điều 240. Tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người
1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
a) Đưa ra hoặc cho phép đưa ra khỏi vùng có dịch bệnh động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật phẩm khác có khả năng lây truyền dịch bệnh nguy hiểm cho người, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác;
b) Đưa vào hoặc cho phép đưa vào lãnh thổ Việt Nam động vật, thực vật hoặc sản phẩm động vật, thực vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh nguy hiểm có khả năng lây truyền cho người;
c) Hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:
a) Dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh hoặc Bộ trưởng Bộ Y tế;
b) Làm chết người.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 12 năm:
a) Dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ;
b) Làm chết 02 người trở lên.
4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Ngoài ra: Nếu hành vi chưa đến mức xử lý trách nhiệm hình sự, người vi phạm có thể bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế theo điều 10 của nghị định 176/2013/NĐ-CP. Mức phạt tiền từ 5 triệu đến 10 triệu đồng đối với một trong các hành vi: không tổ chức thực hiện việc cách ly y tế đối với người mắc bệnh truyền nhiễm…; từ chối hoặc trốn tránh việc áp dụng quyết định cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với người mắc bệnh truyền nhiễm; buộc thực hiện việc cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế…
Tội phạm này xâm phạm chế độ bảo vệ môi trường của Nhà nước ta, cụ thể là xâm phạm tới việc đảm bảo an toàn tính mạng, sức khỏe của con người trong môi trường.
– Đối tượng tác động của tội phạm là môi trường sống lành mạnh, từ đó ảnh hưởng tới sự an toàn tính mạng, sức khỏe của con người.
– Mặt khách quan của tội phạm:
So với BLHS năm 1999 và BLHS sửa đổi 2009 thì BLHS năm 2015 bổ sung các hành vi sau: “cho phép đưa ra khỏi vùng có dịch bệnh động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật phẩm khác có khả năng truyền dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người”, nhằm quy định rõ hơn việc mở rộng đối tượng phạm tội là những người có chức vụ, quyền hạn.
Hành vi khách quan của tội phạm này là làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho con người, cụ thể:
– Đưa ra hoặc cho phép đưa ra khỏi vùng có dịch bệnh động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật phẩm khác có khả năng truyền dịch bệnh nguy hiểm cho người hoặc đưa vào và cho phép đưa vào lãnh thổ Việt Nam động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh nguy hiểm có khả năng lây nhiễm cho người.
Dịch bệnh ở đây là những loại dịch bệnh dễ lan rộng và nhanh chóng lây lan từ người này sang người khác tại cộng đồng dân cư. Tuy nhiên, không phải tất cả các bệnh có dấu hiệu trên đều thuộc đối tượng quy định tại điều luật này, mà các dịch bệnh này phải là các dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Sự nguy hiểm được thể hiện qua các triệu chứng như gây chết người nhanh hoặc chết hàng loạt hoặc những căn bệnh có khả năng gây tổn hại nặng cho sức khỏe của người bị nhiễm hay là những căn bệnh khó chữa trị hoặc chưa có khả năng chữa trị trong điều kiện hiện nay. Những loại dịch bệnh nguy hiểm này do Bộ y tế quy định nhưng ta có thể thấy một số loại bệnh lây nhiễm nguy hiểm như dịch tả, đậu mùa, phong hủi, thương hàn,…Còn các loại bệnh khác có khả năng lây lan nhanh nhưng không nguy hiểm như ghẻ lở, hắc lào không phải là loại bệnh quy định tại điều luật này.
– Đưa vào hoặc cho phép đưa vào lãnh thổ Việt Nam động vật, thực vật hoặc sản phẩm động vật, thực vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh nguy hiểm có khả năng lây truyền cho người.
– Hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người: Đó có thể là các hành vi vi phạm quy định của pháp luật về phòng chống dịch bệnh hiểm nghèo như: cố tình không tiêm vacxin phòng bệnh cho nhân dân, không tổ chức kịp thời khoanh vùng tẩy uế khu vực có dịch bệnh để bệnh lây lan…
– Mặt chủ quan của tội phạm: Tội phạm được thực hiện dưới hình thức lỗi cố ý.
– Chủ thể của tội phạm: Cá nhân – người có năng lực TNHS và đạt độ tuổi nhất định. Chủ thể của hành vi cho phép đưa vào Việt Nam động vật, thực vật hoặc sản phẩm động vật, thực vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh nguy hiểm có khả năng truyền cho người là người có chức vụ, quyền hạn.
– Điều 240 BLHS năm 2015 quy định các khung hình phạt sau:
+ Khung 1.(cơ bản) Người nào phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 thì bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 200 triệu đồng, phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
+ Khung 2. (tăng nặng) Nếu phạm tội theo khoản 2 Điều 240 BLHS năm 2015 thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm, áp dụng đối với các trường hợp:
* Phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh hoặc Bộ trưởng Bộ y tế.
Theo Quyết định 64/2010/QĐ-TTg quy định “điều kiện công bố dịch và công bố hết dịch bệnh truyền nhiễm” thì điều kiện công bố dịch bệnh truyền nhiễm chỉ được thực hiện khi có đủ hai điều kiện sau: 1. Có số người mắc bệnh truyền nhiễm vượt quá số người mắc dự tính bình thường của cơ quan y tế tuyến tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trở lên. 2. Có ít nhất một trong các yếu tố nguy cơ sau: Quy mô, tính chất của bệnh dịch vượt quá khả năng kiểm soát của cơ quan y tế tuyến tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Bệnh dịch được Bộ trưởng Bộ Y tế xác định có sự biến đổi tác nhân gây bệnh, có nguy cơ làm tăng tỷ lệ tử vong và chưa có biện pháp khống chế hiệu quả; Bệnh dịch có tỷ lệ tử vong cao mà chưa rõ tác nhân gây bệnh và chưa có biện pháp khống chế hiệu quảm; Bệnh dịch xảy ra khi có thiên tai, thảm họa.
* Làm chết người.
+ Khung 3.(tăng nặng) Người phạm tội có thể bị phạt tù từ 10 năm đến 12 năm, áp dụng đối với các trường hợp: Phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ; Làm chết 02 người trở lên.
Hình phạt bổ sung: Phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Biên tập: Luật sư – VPLS An Việt
Email: luatsuhanoi.info@gmail.com
