Phân chia di sản thừa kế của ông bà chết đi không để lại di chúc

Câu hỏi tư vấn:

Ông bà nội của tôi có 3 người con, 2 trai 1 gái lúc còn sống ông, bà đã chia tài sản bằng miệng cho 3 người con, ba mẹ tôi ở xa nhưng cũng được chia 1 phần đất vì ở xa nên vẫn chưa sử dụng và chưa cắt bìa đỏ. Sau đó, ông, bà nội tôi mất đến tháng 12/1998 thì ba tôi mất, sau khi ba tôi mất thì bác a trai của ba tôi có hỏi mượn gia đình chỗ đất bằng miệng để trồng hoa màu nhưng đên thời điểm năm 2013 thì tự ý cho con trai xây dựng nhà ở lên 1 phần phần đất của gia đình tôi và âm thầm đi làm bìa đỏ nhưng gia đình tôi kịp thời gửi đơn đề nghị không cấp bìa đỏ cho bác, đến 2015 thì bác mất gia đinh bác vẫn cố tình xây dựng lên đất của nhà tôi và bảo đó là đất do ông nội để lại cho gia đình bác, cô của không đồng ý vì đó là tài sản của ông, bà tôi. Gia đình tôi đã có lúc ngồi lại nói chuyện tình cảm nhưng không được nên đã gửi đơn kiện về xã nơi có đất. Mong Luật sư tư vấn quan để gia đình tôi có thể lấy lại tài sản được di sản thừa kế của ông, bà tôi. Tôi xin chân thành cảm ơn.

Luật sư tư vấn: Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban tư vấn – Văn Phòng Luật Sư An Việt – Đoàn luật sư thành phố Hà Nội. Với thắc mắc của bạn, VPLS An Việt xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

Theo thông tin bạn cung cấp thì ông, bà nội của bạn, ba bạn và bác mất trước năm 2017 nên luật áp dụng là Bộ luật dân sự năm 2005. 

Theo như thông tin bạn cung cấp, hiện nay mảnh đất đó vẫn chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, căn cứ xác định chủ sở hữu mảnh đất đó dựa trên nguồn gốc hình thành chứ không phải dựa theo tên chủ sở hữu mảnh đất đó trên bản đồ địa chính. Vì vậy mảnh đất này thuộc quyền sở hữu của ông, bà bạn và được xác định là di sản thừa kế.

Vì ông bà của bạn đều không để lại di chúc nên việc thừa kế tài sản của bạn đều tuân thủ theo quy định của pháp luật. Pháp luật chia những người thừa kế theo pháp luật theo các hàng, những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau, những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản. Theo đó, các hàng thừa kế theo thứ tự quy định tại Ðiều 676 BLDS 2005 người thừa kế theo pháp luật như sau:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”

 Đối với thông tin bạn cung cấp mảnh đất này là do ông bà để lại thì phải xem xét lại vấn đề bác bạn thừa kế di sản của ông nội để lại có hợp pháp hay không. Trong trường hợp đất thuộc sở hữu của ông bạn, ông bạn mất không để lại di chúc thì tài sản ông để lại được coi là di sản thừa kế và được chia thừa kế theo pháp luật.

Theo đó, trong trường hợp của bạn, mảnh đất sẽ được chia đều cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất và cụ thể là 3 người con của ông bà bạn.

Nếu bạn không thỏa thuận được các đồng thừa kế về việc chia di sản thừa kế không đúng với quy định của pháp luật thì bạn có thể làm thủ tục khởi kiện yêu cầu phân chia lại di sản thừa kế, tuy nhiên cần phải xác định lại thời điểm ông bạn mất để có cơ sở yêu cầu. Khi đó, việc bạn đưa ra Toà án khởi kiện yêu cầu tranh chấp đất đai, phân chia di sản thừa kế thì phải là việc yêu cầu chia mảnh đất này cho hàng thừa kế thứ nhất và bạn sẽ được hưởng thừa kế thế vị theo quy định của pháp luật.

Trường hợp hết thời hiệu khởi kiện chia thừa kế, được áp dụng chia theo tài sản chung chỉ khi tài sản đó chưa chia. Trường hợp bạn hỏi đã hết thời hạn 10 năm và chia tài sản. Do đó, việc 1 trong 3 người con của ông bà có quyền khởi kiện để chia tài sản chung theo quy định của pháp luật.

Trên đây là phần nội dung tư vấn của Ban tư vấn – Văn Phòng Luật Sư An Việt – Đoàn luật sư thành phố Hà Nội về nội dung mà bạn hỏi. Nếu còn vấn đề vướng mắc, chưa rõ cần luật sư giải đáp tư vấn thêm, bạn vui lòng trực tiếp đến văn phòng hoặc Điện thoại: 0982 205 385/ 0944 555 975. Để được giúp đỡ.

Trân trọng!